Ngày nay, khi thưởng thức những tác phẩm Piano Solo (độc tấu dương cầm) do Lê Văn Khoa sáng tác, thật khó hình dùng tác giả xuất thân "con nhà nghèo". Vào thập niên 60 nói riêng, Việt Nam nói chung, đàn dương cầm là nhạc cụ chỉ dành cho "con nhà giàu".
Cậu Lê Văn Khoa tình cờ kiếm thấy một cuốn sách nhạc piano. Cậu tự vẽ những phím đàn trên bàn gỗ và tự tập với những phím đàn tưởng tượng này. Cơ duyên đã đến với chàng thiếu niên có năng khiếu bẩm sinh về nghệ thuật và âm nhạc này khi cậu gặp một cặp vợ chồng người mục sư Mỹ: Mục Sư Elton H. Wallance và Giáo Sư Evelyn K. Wallace.
Lúc ấy, hai ông bà đang phục vụ tại nhà thờ Cơ Đốc Phục Lâm (Seventh Day Adventist Church). Ông Bà Wallace là những người thầy tiên khởi đã dạy cho anh trau dồi, tôi luyện trên cây dương cầm của họ.
Giáo Sư Evelyn K. Wallace (1922-2013)
Lê Văn Khoa kể lại:
Tôi là một đứa bé yêu thích nhạc nên tìm hiểu và học mò. Nhiều năm sau tôi được may mắn học piano với một giáo sĩ Hoa Kỳ, bà Evelyn Wallace. Chỉ vài tháng sau tôi trình thầy bài nhạc tôi viết. Ðàn thử, bà thấy nét nhạc hoàn toàn Á Ðông. Quá ngạc nhiên bà gửi về Mỹ mua sách nhạc và dùng sách Bà học cao học âm nhạc ngày trước ra dạy tôi. Ðược hơn một năm vợ chồng bà hết nhiệm kỳ ở Việt Nam, trở về Mỹ. Từ đó tôi lại tự tìm học một mình.
Tiểu Sử Ông Bà Wallace
Evelyn Kraft Wallace, nghệ sĩ dương cầm và ca sĩ. Bà đã dạy nhạc bất cứ nơi nào bà và chồng, ông Elton, sinh sống và hoạt động như các nhà truyền giáo, dù ở Hoa Kỳ hay các nước khác. Bà cũng đảm trách các chương trình âm nhạc tại ít nhất hai trường học ở Châu Phi. Evelyn sinh ra và lớn lên ở Nhật Bản, con gái của hai nhà truyền giáo Edwin và Caroline Kraft. Cha cô là một bác sĩ và mẹ cô là nhạc sĩ. Hai người cho cô bé Evelyn học piano bắt đầu từ năm lên 6 với một giáo viên người Nga nhưng sống ở Nhật. Cô học dương cầm và học thanh nhạc. Lớn lên, cô theo học tại các trường Far Eastern Academy, và Adventist School tại Singapore.
Cô học đại học Pacific Union College, nơi cô hoàn thành văn bằng âm nhạc. Cô học hát với Ivalyn Law Biloff, giám đốc chương trình hợp xướng từ năm 1937 đến năm 1944. Khi ở PUC, Evelyn đã hát phần solo nữ trung trong dĩa Đấng Messiah năm 1942. Sau khi tốt nghiệp từ PUC năm 1943, cô kết hôn với Elton H. Wallace, một ca sĩ-nghệ sĩ vĩ cầm tài năng đã hoàn thành văn bằng tôn giáo cùng năm đó.
Bắt đầu từ năm 1946, ông bà Wallaces đã trải qua 9 năm tại Việt Nam và sau đó 7 ở Phi Luật Tân. Ở cả hai nơi, bà dạy hát, piano và điều khiển dàn hợp xướng. Họ trình diễn thường xuyên, khi đơn ca, khi song ca. Ông chơi violin và chỉ đạo dàn hợp xướng nam, điều ông luôn làm ở bất cứ đâu.
Trong khi ở Phi Luật Tân, ông làm chủ tịch khoa thần học và là mục sư của nhà thờ trường đại học Philippine Union College, sau là trường đại học Adventist University of the Philippines. Ông đã thành lập và điều khiển dàn hợp xướng nam có tên The Ambassadors.
Sau khi ông hoàn thành chương trình BD (Bachelor of Divinity) về lịch sử giáo hội tại AU của chủng viện Thần Học SDA và lấy bằng tiến sĩ về hùng biện của đại học Michigan State University năm 1965, họ chuyển đến PUC (Pacific Union College), nơi họ sống đến năm 1973.
Bà dạy dương cầm và thanh nhạc, còn ông dạy hùng biện và giữ chức vụ chủ tịch phòng Truyền Thông và giám đốc của Summer Session. Trong thời gian này bà hoàn thành bằng thạc sĩ âm nhạc tại trường đại học. Khi Noah E. Paulin, giáo viên âm nhạc tiên phong được tôn vinh tại PUC, qua đời năm 1969, bà Evelyn đã hát tại lễ tưởng niệm, còn ông Elton là người khiêng quan tài.
Ông Bà Wallace trở lại lĩnh vực truyền giáo năm 1973, phục vụ ở châu Phi trong 17 năm sau đó. Trong thời gian đầu, họ dạy học tại trường cao đẳng Helderberg College ở Nam Phi, nơi họ phụ trách chương trình âm nhạc, bà điều khiển dàn hợp xướng thiếu nhi và sinh viên năm 1973 và 1974 khi Wilhelmina Dunbar, giám đốc âm nhạc về hưu. Nhóm hợp ca nam dưới hướng dẫn của ông đã giành được cúp trong cuộc thi Stellenbosch and Cape Town Eisteddfod năm 1974 cho những dàn đồng ca nam.
Từ năm 1980 đến 1990, trong khi ông làm hiệu trưởng đầu tiên của đại học Adventist University of Central Africa (Cơ Đốc Phục Lâm Trung Phi), một tổ chức được thành lập để phục vụ nhu cầu những người Châu Phi nói tiếng Pháp, bà đã dẫn đầu trong việc thiết lập một chương trình âm nhạc.
Sau khi nghỉ hưu, họ định cư tại Angwin, California, gần Pacific Union College, nơi họ xây dựng một ngôi nhà theo phong cách Nhật Bản do chính ông thiết kế. Ông Elton tiếp tục làm việc trong việc truyền giáo ở Nga, Phi Châu, Romania và Philippines cho tới khi qua đời vào năm 1998, ở tuổi 75. Bà Evelyn qua đời vào năm 2013, ở tuổi 91.
***
Trịnh Bình An chuyển ngữ 2018
Sources: Interview with Evelyn Wallace, 11 April 2011; Review and Herald, 13 November 1958, 4; Adventist Review, 7 July 1985, 29; Pacific Union Recorder, 30 December 1932, 2; 27 November 1969, 8; The China Division Reporter, September/October 1935, 14; Trans-Africa Division Outlook, 15 June 1974, cover; 15 November 1974, 4, 5; The Youth's Instructor, 28 March 1950, 13.
Comments